Ετικέτα: Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία

Eduard Hernández Nualart*

Αυτήν τη στιγμή, σε όλο τον κόσμο αναδύονται λαϊκά κινήματα και λαμβάνουν χώρα μεγάλες διαδηλώσεις πολιτικής ανυπακοής κατά αυταρχικών κυβερνήσεων. Χρειάζεται περισσότερη αλληλεγγύη και συνεργασία για να μεγαλώσει η ευαισθητοποίηση όσον αφορά τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές αδικίες και να δυναμώσουν οι αγώνες ενάντια στη διαρκώς αυξανόμενη ανισότητα παγκοσμίως. Η Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ) κινείται και αγωνίζεται ακριβώς προς αυτή τη κατεύθυνση: τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών εργασίας και διαβίωσης, καθώς και τη προώθηση του συνεργατισμού και μια διαθεματική προσέγγιση του κοινωνικoύ μετασχηματισμού. Θα μελετήσουμε αυτό το εναλλακτικό μοντέλο προς το καπιταλιστικό σύστημα και την ικανότητά του να μετριάσει την κλιματική κρίση, εστιάζοντας στο αγροδιατροφικό σύστημα και τις τοπικές πρωτοβουλίες ως παράδειγμα προς μίμηση για την επίτευξη της αναγκαίας αλλαγής παραδείγματος στην κατεύθυνση του κοινωνικο-οικολογικού μετασχηματισμού.

Η Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία (ΚΑΛΟ) και οι επιπτώσεις της στο περιβάλλον

Υπάρχουν πολλές έρευνες που εξετάζουν πώς η ΚΑΛΟ μπορεί να διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και στην προώθηση της κοινωνικής συνοχής, λίγες όμως εξετάζουν τις (θετικές) περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έχουν οι επιχειρήσεις της ΚΑΛΟ. Πώς συνεισφέρει λοιπόν η ΚΑΛΟ στο να μετριαστεί η τρέχουσα περιβαλλοντική κρίση;

Πρώτα απ ‘όλα, το ανθρακικό και το οικολογικό αποτύπωμα της ΚΑΛΟ τείνει να είναι πολύ μικρό ή ανύπαρκτο δεδομένου ότι η ΚΑΛΟ επικεντρώνεται στις τοπικές ανάγκες χρησιμοποιώντας (όσο το δυνατόν περισσότερο) τοπικούς πόρους· η ανάπτυξη της τοπικής αγοράς μειώνει εκ των πραγμάτων τις εκπομπές. Η μεταφορά και η μετα-παραγωγική διαδικασία περιλαμβάνουν επίσης δαπάνες όπως η συσκευασία και η μεταποίηση των αγαθών. Με τη μείωσή τους εξαλείφουμε πολλές εκπομπές που προέρχονται από τις πλαστικές συσκευασίες και όλη την ενέργεια που χρησιμοποιείται για τη μεταποίηση τροφίμων. Όσον αφορά το παγκόσμιο βιομηχανικό  σύστημα τροφίμων, παραδείγματα όπως οι συνεταιρισμοί τροφίμων, η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία (ΚΥΓΕΩ) ή άλλες μορφές ΚΑΛΟ αποτελούν εναλλακτικές λύσεις με εξαιρετικά θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Η εστίαση στις οργανικές εποχιακές τροφές και τις αγρο-οικολογικές πρακτικές αυξάνει την τοπική βιοποικιλότητα, μειώνει (πάλι) τις μεταφορές και την εξάρτηση από εξωτερικούς παράγοντες, εξαλείφει τις εκπομπές που προέρχονται από χημικά όπως τα συνθετικά λιπάσματα και μειώνει δραστικά τα τροφικά απορρίμματα. Η μικρή ποσότητα των τροφίμων που δεν καταφέρνουν να πουληθούν χρησιμοποιείται κυρίως για κομποστοποίηση, ολοκληρώνοντας έτσι τον κύκλο των θρεπτικών συστατικών με τη μετατροπή της οργανικής ύλης σε γόνιμο έδαφος. Επιπρόσθετα, κρίσιμες πτυχές της ΚΑΛΟ αποτελούν η εκπαίδευση και η κοινωνική συνοχή. Πολλά εγχειρήματα ασχολούνται με παιδαγωγικά και κοινωνικά ζητήματα όπως: κοινοτικές μορφές εκπαίδευσης, λαϊκές και εργατικές οργανώσεις, καθώς και την κατάρτιση (σε σχολεία, κολέγια και  χώρους εργασίας).

Η εκβιομηχάνιση και ο καταναλωτισμός επέφεραν την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή καθιστώντας τις κοινωνίες μας πιο ευπαθείς στα οικονομικά σοκ. Πέρα από αυτό, η νεοφιλελεύθερη προσέγγιση στην οικονομία που δίνει έμφαση στην αγορά μάς έχει δείξει ότι τα επίπεδα της επισφαλούς απασχόλησης συνεχίζουν να αυξάνονται, όπως και οι εισοδηματικές ανισότητες, ιδίως μεταξύ των φύλων. Επομένως, καθίσταται σαφές ότι εάν συνεχίσουμε με τη “συνήθη πρακτική” της εξόρυξης των πεπερασμένων πόρων και του ανταγωνισμού της αγοράς, το κλίμα και οι κοινωνίες θα καταρρεύσουν ανεπανόρθωτα. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι αυτό ήδη συμβαίνει. Γι’ αυτό απαιτούνται νέες προσεγγίσεις του οικονομικού συστήματος που δίνουν προτεραιότητα στην ευημερία των ανθρώπων και του πλανήτη, και αυτό ακριβώς κάνει η ΚΑΛΟ. Υπάρχουν κι άλλα κινήματα, όπως τα Κοινά, η συζήτηση για τη Μετάβαση και η Αποανάπτυξη που μοιράζονται πολλούς κοινούς στόχους με την ΚΑΛΟ. Απαιτείται περισσότερη συνεργασία μεταξύ όλων αυτών για την προώθηση κοινοτικών εναλλακτικών λύσεων  προς το κυρίαρχο σύστημα που ελέγχεται από τις εταιρείες.

Αφού αναφέρθηκε ο τρόπος με τον οποίο η ΚΑΛΟ συμβάλλει στο μετριασμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, θα συνδέσουμε την ΚΑΛΟ με το αγροδιατροφικό σύστημα, παρουσιάζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι συνεταιρισμοί τροφίμων, η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία (ΚΥΓΕΩ) και άλλες τοπικές πρωτοβουλίες τροφίμων παίζουν ένα κρίσιμο ρόλο στην εκ θεμελίων αλλαγή που χρειάζεται το κοινωνικο-οικονομικό μας σύστημα.

Το σημερινό σύστημα τροφίμων (που ελέγχεται από εταιρείες), τα εγχειρήματα ΚΑΛΟ για τα τρόφιμα και ο τρόπος με τον οποίο μετριάζουν την κλιματική κρίση

Ο τρόπος με τον οποίο οι σύγχρονες κοινωνίες παράγουν και καταναλώνουν τρόφιμα είναι τελείως παράλογος. Γνωρίζουμε ότι η βιομηχανική γεωργία καταστρέφει τον πλανήτη και χρειαζόμαστε δραστικές αλλαγές στο σύστημα τροφίμων προς την κατεύθυνση βιώσιμων πρακτικών. Ωστόσο, πρέπει να έχουμε υπόψιν ότι οι μεγάλες εταιρείες συχνά οικειοποιούνται έννοιες όπως η βιωσιμότητα ως κομμάτι στρατηγικών “πράσινου ξεπλύματος”.

Σήμερα, παράγουμε ήδη αρκετά τρόφιμα για να τραφεί ο παγκόσμιος πληθυσμός και με το παραπάνω. Το πρόβλημα εντοπίζεται αποκλειστικά στις ανισότητες και τη διανομή των τροφίμων. Τρόφιμα που χρησιμοποιούνται ως καύσιμα, συστήματα τροφίμων που ελέγχονται από εταιρείες, η αρπαγή γαιών, η σπατάλη τροφίμων, οι μονοκαλλιέργειες, η χρήση χημικών και πολλά ακόμη αποτελούν κεντρικές πρακτικές αυτού του οικονομικού συστήματος που οδηγεί σε περιβαλλοντική κατάρρευση, η οποία προκαλείται σε μεγάλο βαθμό από το παγκόσμιο βιομηχανικό σύστημα τροφίμων. Όταν συνειδητοποιούμε ότι η τρέχουσα δομή του συστήματος των τροφίμων βασίζεται σε όλες αυτές τις πρακτικές βιομηχανικής γεωργίας, γίνεται ευκολότερα κατανοητό ότι το βιομηχανικό σύστημα τροφίμων αποτελεί την τέλεια έκφραση του καπιταλισμού. Μέσα από τη συγκέντρωση της εξουσίας και τα λόμπι των τροφίμων επιβάλλονται τα σχέδια των μεγάλων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον αγροτικό κλάδο και οι οποίες διευκολύνονται περαιτέρω από την αύξηση των συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου.

Στο βιβλίο που δημοσίευσε η οργάνωση GRAIN το 2015, με τίτλο «Η μεγάλη κλιματική ληστεία», καταδεικνύεται ότι περίπου το 50% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχονται από το βιομηχανικό σύστημα τροφίμων. Οι εκπομπές αυτές προκύπτουν από τη βιομηχανική γεωργία (αζωτούχα λιπάσματα, καλλιέργειες και κτηνοτροφία), τις αλλαγές της χρήσης γης και την αποδάσωση (που χρησιμοποιείται κυρίως για αγροκαύσιμα, ζωοτροφές και ως βάση για ένα μεγάλο εύρος επεξεργασμένων τροφίμων) και τη μετα-παραγωγική διαδικασία (μεταφορές, συσκευασία, κατάψυξη και απόρριψη τροφίμων). Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι, πέρα από την οικολογική καταστροφή που προκαλεί αυτό το βιομηχανικό οικονομικό μοντέλο, λαμβάνει χώρα και μια κοινωνική καταστροφή, καθώς μια χούφτα επιχειρήσεων κυριαρχούν στην αγροτική οικονομική αγορά η οποία εκμεταλλεύεται και υποδουλώνει τους ανθρώπους και τις χώρες του παγκόσμιου Νότου. Ένα σημαντικό κίνημα που αξίζει να αναφέρουμε είναι το “La Via Campesina”, το οποίο αγωνίζεται κατά της καπιταλιστικής αγοράς στον αγροτικό τομέα και υποστηρίζει τις αγροτικές οργανώσεις, τους αγρότες, τις γυναίκες της υπαίθρου και τις αυτόχθονες κοινότητες σε όλο τον κόσμο. Το 1996, καθιέρωσε τον όρο «Επισιτιστική Κυριαρχία», που υποστηρίζει ότι τα ίδια τα άτομα που παράγουν, διανέμουν και καταναλώνουν τρόφιμα θα πρέπει και να ελέγχουν δημοκρατικά το αγροδιατροφικό σύστημά τους και όχι οι εταιρείες και οι μηχανισμοί της αγοράς.

Αλλά αντί να επικεντρωθούμε στο πόσο καταστρεπτικό και άδικο είναι το παγκόσμιο βιομηχανικό σύστημα τροφίμων, θα εξετάσουμε την ιδέα των επισιτιστικών εγχειρημάτων/επιχειρήσεων της ΚΑΛΟ και τις θετικές περιβαλλοντικές και κοινωνικές προεκτάσεις τους. Παρουσιάζοντας την έννοια του Συνεταιρισμού Τροφίμων και της ΚΥΓΕΩ, και αναφέροντας μερικές τοπικές πρωτοβουλίες στην πόλη του Άμστερνταμ, θα εξηγήσουμε πώς αυτά τα σχέδια συμβάλλουν στην επίτευξη της βιωσιμότητας και της κοινωνικής/ περιβαλλοντικής/ αγροτικής δικαιοσύνης.

Πώς οι συνεταιρισμοί τροφίμων υποστηρίζουν τους τοπικούς βιοκαλλιεργητές και μετριάζουν την κλιματική κρίση;

Έχοντας δει το ρόλο του συστήματος τροφίμων στην καταστροφή του κλίματος και τις θετικές επιπτώσεις των εγχειρημάτων ΚΑΛΟ στο περιβάλλον, θα περιγράψουμε τους λόγους για τους οποίους οι συνεταιρισμοί τροφίμων/ αγροτικών προϊόντων αποτελούν μία από τις καλύτερες εναλλακτικές λύσεις για την επίτευξη της επισιτιστικής κυριαρχίας.

Εξετάζοντας τις τρεις πτυχές βιομηχανικής αγροτικής παραγωγής (βιομηχανική γεωργία, αποδάσωση και αλλαγή χρήσης της γης και κατάλοιπα μετά την παραγωγή) που καταστρέφουν τον πλανήτη και εκπέμπουν το μεγαλύτερο μέρος των αερίων του θερμοκηπίου, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι οι συνεταιρισμοί τροφίμων επιδρούν άμεσα στην καταπολέμηση αυτών των ζητημάτων και βοηθούν στη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος.

Οι περισσότερες από τις εκπομπές είναι μεθανίου (CH4) και οξειδίου του αζώτου (N20) που προέρχονται από τη χρήση αζωτούχων λιπασμάτων, τις καλλιέργειες για την εκτροφή των ζώων και το όργωμα. Επίσης,  με τη χρήση βαρέων μηχανημάτων εκπέμπονται πολλά αέρια του θερμοκηπίου, τόσο κατά την κατασκευή όσο και κατά τη λειτουργία τους. Αντιθέτως, οι συνεταιρισμοί τροφίμων υποστηρίζουν μικρής κλίμακας τοπικούς βιοκαλλιεργητές που δεν χρησιμοποιούν αγροχημικές ουσίες που ρυπαίνουν το περιβάλλον. Μέσω της αγρο-οικολογικής γεωργίας βελτιώνεται η υγεία του εδάφους και η βιοποικιλότητα των οικοσυστημάτων. Οι περισσότεροι μικρής κλίμακας βιοκαλλιεργητές χρησιμοποιούν βαριά μηχανήματα ελάχιστα ή και καθόλου. Επίσης, καλλιεργούν χωρίς όργωμα, βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα του εδάφους και μειώνοντας τη διάβρωσή του. Ένας άλλος πολύ σημαντικός αντίκτυπος των συνεταιρισμών τροφίμων είναι ότι μειώνουν τον κύκλο (μειώνουν την εξάρτηση από εξωτερικές βιομηχανικές εισροές) και αυξάνουν την κατανάλωση βιολογικών προϊόντων από την περιφέρεια. Αυτό σημαίνει δραστική μείωση της ενέργειας που χρησιμοποιείται για μεταφορά και αποθήκευση, αντισταθμίζοντας έτσι άμεσα τις μεγάλες επιπτώσεις της μετα-παραγωγικής επεξεργασίας της βιομηχανίας τροφίμων. Αυτή η βιομηχανία προκαλεί επίσης τεράστιες ποσότητες απορριμμάτων τροφίμων τυλιγμένων σε πλαστικές συσκευασίες από ορυκτά καύσιμα, κάτι που δεν ισχύει για τους συνεταιρισμούς τροφίμων.

Η στήριξη τοπικών βιοκαλλιεργητών μικρής κλίμακας οδηγεί σε εποχική κατανάλωση τροφίμων και στην προστασία και αναπαραγωγή των τοπικών ποικιλιών. Όπως λέει η Vandana Shiva, «οι τράπεζες σπόρων και η προστασία της βιοποικιλότητας είναι οικολογικό και ηθικό μας καθήκον». Έχει, επίσης, άμεσο αντίκτυπο στις τοπικές αγορές προωθώντας μια κυκλική οικονομία, παρέχοντας δικαιότερους μισθούς στους εργάτες γης και τους γεωργούς (αφού εξαλείφει τους μεσάζοντες) και υποστηρίζοντας την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Μιλάμε για την παραγωγή τροφίμων με γνώμονα τους ανθρώπους και όχι τα κέρδη και για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής μας και κατά συνέπεια για μια ζωή σε αρμονία με τη φύση μέσω βιώσιμων πρακτικών και διευρυμένης κυριαρχίας.

Τέλος, οι συνεταιρισμοί τροφίμων διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διατροφική εκπαίδευση και την κοινωνική συνοχή της κοινότητας, που αποτελούν κρίσιμους παράγοντες εάν θέλουμε να αλλάξουμε από τα κάτω τον τρόπο που παράγουμε και καταναλώνουμε τρόφιμα.

Συνεταιρισμός τροφίμων Vokomokum: Η Vokomokum είναι μια κολεκτίβα παραγωγών-καταναλωτών από το Άμστερνταμ που υπάρχει για περισσότερα από 20 χρόνια. Εμπνευσμένη από το νεοϋορκέζικο συνεταιρισμό Park Slope, η Vokomokum είναι μια κοινότητα ανθρώπων στην οποία όλα τα άτομα συνεισφέρουν από μερικές ώρες εργασίας το μήνα. Οι παραγγελίες μπορούν να γίνουν διαδικτυακά και οι παραλαβές γίνονται την τελευταία Παρασκευή κάθε μήνα στο Plantage Dok. Τα μέλη της κοινότητας συνεισφέρουν επίσης εκ περιτροπής στην προετοιμασία της αγοράς, στο μαγείρεμα, στα καθήκοντα καθαρισμού ή και στην παραλαβή των λαχανικών από τα αγροκτήματα. Ο ρόλος της Vokomokum και άλλων συνεταιρισμών τροφίμων στο Άμστερνταμ, όπως οι FoodCoop Nord, the Food Cooperative, Zuidermarkt, είναι να δείξουν πώς οι συνεταιρισμοί τροφίμων αποτελούν μια από τις πιο ενδιαφέρουσες λύσεις για την καταπολέμηση των μεγάλων αγροτικών επιχειρήσεων και των σουπερμάρκετ και τον περιορισμό των επιπτώσεων της βιομηχανίας τροφίμων στο κλίμα. Δείτε το χάρτη του Άμστερνταμ για τους συνεταιρισμούς τροφίμων

Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία: ένα πρωτοποριακό μοντέλο για την υποστήριξη των αγροτών και την καταπολέμηση της βιομηχανικής γεωργίας

Η ΚΥΓΕΩ αποτελεί μια σπουδαία κοινωνικο-οικονομική εναλλακτική λύση που βασίζεται στις έννοιες και τις πρακτικές της επισιτιστικής κυριαρχίας και αλληλέγγυας οικονομίας. Πρόκειται για ένα αγροτικό μοντέλο στο οποίο οι γεωργοί και μια ομάδα/ κοινότητα ανθρώπων μοιράζονται τις θετικές πτυχές της τοπικής βιολογικής διατροφής, αλλά και τους κινδύνους που αυτή συνεπάγεται. Υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα ΚΥΓΕΩ, αλλά το κοινό σημείο μεταξύ τους είναι η σχέση μεταξύ γεωργών, μιας κοινότητας ανθρώπων και των τροφίμων που μοιράζονται στην κοινότητα κάθε μία ή κάθε δύο εβδομάδες. Τα μέλη στηρίζουν οικονομικά το έργο, καταβάλλοντας εκ των προτέρων την ετήσια συνήθως συνδρομή τους για τη συγκομιδή της καλλιεργητικής περιόδου.

Η φιλοσοφία της ΚΥΓΕΩ υποστηρίζει ότι τα εδάφη είναι κοινά και πρέπει να τα διαχειρίζονται οι κοινότητες. Ο αυστριακός φιλόσοφος Rudolf Steiner ήταν ο πρώτος που ανέπτυξε την ιδέα αυτή, μιλώντας επίσης για τους διαφορετικούς τρόπους συνεργασίας και τις εναλλακτικές απέναντι στην καπιταλιστική αγορά. Αυτή η αίσθηση της κοινότητας αποτελεί μια πολύ σημαντική πτυχή του μοντέλου της ΚΥΓΕΩ. Για τους αγρότες υπάρχουν σαφή οφέλη, όπως η εκ των προτέρων είσπραξη χρημάτων, η οποία καθιστά ευκολότερη την αγορά σπόρων, γεωργικών εργαλείων ή την κάλυψη άλλων αναγκών στην αρχή της καλλιεργητικής περιόδου. Αυτό καθιστά επίσης πολύ πιο εύκολο το σχεδιασμό της στρατηγικής για τις ετήσιες καλλιέργειες και την εκτίμηση της ποσότητας των καλλιεργήσιμων τροφίμων, αφού γνωρίζουν ήδη τον ακριβή αριθμό των ανθρώπων για τους οποίους θα καλλιεργηθεί τροφή. Και σίγουρα, η εξάλειψη των μεσαζόντων σημαίνει πιο δίκαιους μισθούς για τους αγρότες και μεγαλύτερες δυνατότητες επιτυχίας.

Όσον αφορά τη βιωσιμότητα και την κοινωνική/ περιβαλλοντική/ αγροτική δικαιοσύνη, η ΚΥΓΕΩ αποτελεί μία σίγουρη επιλογή καθώς οι θετικές επιπτώσεις της είναι παρόμοιες με εκείνες των συνεταιρισμών τροφίμων. Η ΚΥΓΕΩ ελαχιστοποιεί τις εκπομπές καθώς δεν περιλαμβάνει μετα-παραγωγικές διαδικασίες (μεταφορές, μεταποίηση, συσκευασία, κατάψυξη) και συνεπώς μειώνει σημαντικά την ποσότητα των απορριμμάτων. Τα περισσότερα εγχειρήματα της ΚΥΓΕΩ δεν χρησιμοποιούν χημικά, πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν εκπομπές από τη χρήση παρασιτοκτόνων ή άλλων συνθετικών λιπασμάτων κι επίσης δεν υπάρχει ρύπανση των υπογείων υδάτων. Η ΚΥΓΕΩ παρέχει τοπικά εποχιακά τρόφιμα τα οποία συνήθως βασίζονται σε πρακτικές πολυκαλλιέργειας, όπως η συγκαλλιέργεια. Αυτές οι πρακτικές αυξάνουν τη βιοποικιλότητα, αναγεννούν τη ζωή του εδάφους και κατά συνέπεια αυξάνεται τόσο η επισιτιστική ασφάλεια όσο και η πρόσβαση σε ποιοτικά τρόφιμα.

PLUK! Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία: Το εγχείρημα της Pluk ξεκίνησε από την αστική αγροτική κολεκτίβα Cityplot στις αρχές του 2017 προκειμένου να αποδείξει στην πράξη ότι είναι δυνατό να αποκτήσουν οι αστικοί πληθυσμοί πρόσβαση σε υγιεινά βιολογικά τρόφιμα. Βρίσκεται στην όμορφη περιοχή Fruittuin van West έξω από το Άμστερνταμ και προσφέρει ένα εμπνευσμένο μοντέλο για βιώσιμη γεωργία και ανατροφοδοτούμενη ζωή. Θεριστές- μέλη της ΚΥΓΕΩ μπορούν να πάνε κάθε μία ή κάθε δύο εβδομάδες για τη συγκομιδή φρέσκων εποχιακών προϊόντων. Οι αγρότες παρέχουν μια λίστα με τα προς συγκομιδή προϊόντα, τις οδηγίες συγκομιδής και την ποσότητα που δικαιούται το κάθε μέλος. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις πρωτοβουλίες ΚΥΓΕΩ στο Άμστερνταμ, πατήστε εδώ.

Είναι επίσης σημαντικό να αναφερθεί ότι τα μεγάλα προβλήματα όπως η πρόσβαση στη γη, η έλλειψη επιδοτήσεων στους αγρότες μικρής κλίμακας και ο εμπορικός ανταγωνισμός με τα μεγάλα «πράσινα» σούπερ μάρκετ (που εισάγουν προϊόντα από ολόκληρο τον κόσμο και δεν υποστηρίζουν τοπικά εποχιακά τρόφιμα) κάνουν πολύ δύσκολη την επιβίωση για τους αγρότες μικρής κλίμακας και τα εγχειρήματα ΚΥΓΕΩ.

Πρέπει επίσης να έχουμε επίγνωση των κινδύνων που εγκυμονούν οι νέες πράσινες τάσεις, οι οποίες δεν είναι πάντα φιλικές προς το περιβάλλον, καθώς και οι στρατηγικές «πράσινου ξεπλύματος» που χρησιμοποιούν οι εταιρείες και οι τράπεζες, καθώς και οι «ψευτοσυνεταιρισμοί» που στην πραγματικότητα λειτουργούν ως κανονικές επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, υπάρχουν μεγάλοι συνεταιρισμοί γαλακτοκομικών προϊόντων, αλλά βρίσκονται μακριά από την ηθική της ΚΑΛΟ, καθώς βασίζονται στη βιομηχανική γεωργία και στις καλλιέργειες μεγάλης κλίμακας. Μπορεί να στηρίζουν τοπικούς γαλακτοπαραγωγούς, αλλά επίσης βλάπτουν το περιβάλλον. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι ανθεκτικές γεωργικές πρακτικές, οι οποίες να είναι ταυτόχρονα κερδοφόρες και υπεύθυνες, καθώς επίσης και έναν καλά δικτυωμένο, ανεξάρτητο και αποκεντρωμένο συνεταιρισμό.

Η επίτευξη της επισιτιστικής κυριαρχίας μέσω αγροοικολογικών πρακτικών αποτελεί προτεραιότητα εάν θέλουμε να ζήσουμε σε αρμονία με τη φύση και να αγωνιστούμε για ένα δίκαιο αγροδιατροφικό σύστημα. Τόσο οι συνεταιρισμοί τροφίμων που υποστηρίζουν βιοκαλλιεργητές μικρής κλίμακας όσο και τα αγροκτήματα της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας δίνουν περισσότερη κυριαρχία στους αγρότες και συμβάλλουν στο μετριασμό της κοινωνικής και οικολογικής κρίσης. Δεν μπορούμε όμως να αμφισβητήσουμε το οικονομικό σύστημα και να επιτύχουμε όλους αυτούς τους στόχους χωρίς αλληλεγγύη, από κοινού εργασία, συλλογικοποίηση και συνεργατισμό. Η Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο του δημόσιου ενδιαφέροντος ως εναλλακτικό μοντέλο και λύση για την επίτευξη μιας δίκαιης ισορροπίας μεταξύ οικονομίας, κοινωνίας και περιβάλλοντος.

 

*Ο Eduard Hernández Nualart είναι περιβαλλοντολόγος ο οποίος ασχολείται με το κλίμα και την δικαιοσύνη στο αγροδιατροφικό σύστημα, την αγροοικολογία και την περιβαλλοντική εκπαίδευση. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην Περιβαλλοντική Επιστήμη και την Παγκόσμια Αλλαγή, εστίασε στη διαχείριση υδάτινων πόρων, στη συντήρηση του φυσικού τοπίου και σε κοινωνικο-οικολογικά θέματα. Τα τελευταία 3 χρόνια, έχει εμπλακεί στην οργάνωση «ASEED Europe” σε ρόλο συντονισμού, εξεύρεσης πόρων και συνηγορίας υπέρ της επισιτιστικής κυριαρχίας. Έχει επίσης εμπλακεί σε διάφορες κοινοτικούς κήπους και βιολογικές φάρμες.