Στην εποχή μας κεντρικές φαντασιακές σημασίες αποτελούν η αέναη μεγέθυνση της οικονομίας που συνδέεται με μία συνοδευτική αύξηση άλλων μεγεθών (κατανάλωση, παραγωγικότητα, αποτελεσματικότητα κτλ.). Η συζήτηση έχει ενταθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες με την ανάδυση της έννοιας της “αειφορικής ανάπτυξης” να επιχειρεί να επανανοηματοδοτήσει το κυρίαρχο παραγωγικό και οικονομικό μοντέλο. Παρά τις επιμέρους αλλαγές, τα δεδομένα δείχνουν ότι οι πιέσεις αυξάνουν τόσο σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον, όσο και με τις κοινωνικές ανισότητες δημιουργώντας ένα εκρηκτικό μείγμα χωρίς να υπάρχει ιστορικό προηγούμενο (καταστροφή βιόσφαιρας, αέναα αυξανόμενο χάσμα ανισοτήτων). Επομένως, τόσο η κλασσική νεοφιλελεύθερη λογική και πρακτική, όσο και οι μεταρρυθμιστικές προτάσεις αειφορικής ανάπτυξης δείχνουν να αδυνατούν να απαντήσουν στα πιεστικά νεότευκτα ερωτήματα.
Η φιλοδοξία μας ήταν να παρουσιαστούν συγκεκριμένες οραματικές εναλλακτικές αφηγήσεις που θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση πραγματιστικής συζήτησης για την οργάνωση των ανθρώπινων κοινωνιών (συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών δραστηριοτήτων). Μέσα από την ενδελεχή ανάλυση ιδεών και θεωριών που τυγχάνουν μικρότερης προσοχής ή θεωρούνται περισσότερο ριζοσπαστικές, καθώς και το συγκερασμό προσεγγίσεων από διαφορετικά επιστημονικά πεδία, η στόχευση ήταν η ανάδειξη θεωριών και πρακτικών που σχετίζονται με τη δημιουργία ενός νέου κοινωνικού φαντασιακού (κι ενός αντίστοιχου ανθρωπολογικού τύπου) βασισμένου στην ατομική και κοινωνική ελευθερία και δικαιοσύνη, την περιβαλλοντική ισορροπία και την κοινωνική, έμφυλη και διαγενεακή ισότητα.
Η δομή του εργαστηρίου:
Οι παραπάνω τρεις εισηγήσεις αποτέλεσαν τη βάση για να ανοίξει μια συζήτηση η οποία επικεντρώθηκε σε ζητήματα αιχμής και στην ανάδυση νέων ερωτημάτων. Στη συνέχεια συγκροτήθηκαν ομάδες συζήτησης, οι οποίες εργάστηκαν παράλληλα και κατέληξαν σε μια δεκάλεπτη παρουσίαση. Στη συνέχεια, η συζήτηση άνοιξε στην ολομέλεια καταθέτοντας εκ νέου προβληματισμούς και προτάσεις. Το εργαστήριο ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση των κεντρικών συμπερασμάτων.
Στο εργαστήριο συμμετείχαν περίπου 30 άτομα με ισόρροπη συμμετοχή φύλων, τα οποία προέρχονταν από τα εγχειρήματα της Κ.Αλ.Ο., τα κινήματα της πόλης γύρω από τα κοινά, την αποανάπτυξη και το βασικό καθολικό εισόδημα, την κοινωνία των πολιτών και τον ακαδημαϊκό χώρο.
Τα κείμενα των ομιλιών -σε επεξεργασμένη μορφή- μαζί με τα κείμενα του πρώτου εργαστηρίου θα δημοσιευθούν το επόμενο χρονικό διάστημα αρχικά σε μορφή e-book και στη συνέχεια σε έντυπη μορφή.
Στις 18 Μαϊου 2019 το Διεπιστημονικό Ινστιτούτο Περιβαλλοντικών και Κοινωνικών Ερευνών – TIESS και το Ίδρυμα Χάινχριχ Μπελ Ελλάδας (γραφείο Θεσσαλονίκης) συνδιοργάνωσαν το εργαστήριο με θέμα: Αποανάπτυξη και βασικό καθολικό εισόδημα.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε τα βίντεο των βασικών ομιλητών-ριών:
Το πανόραμα της αποανάπτυξης | Πάνος Πετρίδης (ερευνητής στο Ινστιτούτο Κοινωνικής Οικολογίας του Πανεπιστημίου Φυσικών Πόρων και Βιοεπιστημών της Βιέννης)
Άνευ Όρων Βασικό Εισόδημα. Δικαίωμα στην Ελευθερία, στην Ευτυχία και στην Ευημερία | Χ. Παπαδοπούλου (μέλος της Ελληνικής και της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας για το Άνευ Όρων Βασικό Εισόδημα, UBIE)
A Degrowth project and the uncoditional autonomy allowance | Vincent Liegey (συγγραφέας στο συλλογικό έργο A Degrowth Project, μηχανικός, σύμβουλος και διεπιστημονικός ερευνητής, είναι συντονιστής του κοινωνικού συνεταιρισμού Cargonomia)