Βαγγέλης Περράκης
Σε αντίθεση με τους περισσότερους στοχαστές, ο Φουκώ αναλύει τους μηχανισμούς της εξουσίας πέρα από το σύστημα Άρχων-Νόμος, αφήνοντας πίσω το πρόσωπο του Ηγεμόνα.
Πιο συγκεκριμένα για τον Φουκώ, η εξουσία:
α) «ασκείται από αμέτρητα σημεία σ’ ένα παιχνίδι άνισων και κινητών σχέσεων»,
β) «οι σχέσεις εξουσίας δεν βρίσκονται σ’ εξωτερική θέση αναφορικά με άλλους τύπους σχέσεων (οικονομικές διαδικασίες, σχέσεις γνώσης, σεξουαλικές σχέσης), αλλά είναι ενύπαρκτες σ’ αυτές» και μάλιστα «παίζουν ένα άμεσα παραγωγικό ρόλο»,
γ) «η εξουσία έρχεται από τα κάτω […] δεν υπάρχει δηλαδή στη βάση των σχέσεων εξουσίας, κάτι σαν γενική μήτρα, κάποια δυαδική και καθολική αντίθεση ανάμεσα στους εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους, που οι συνέπειές της προχωρούν από τα πάνω προς τα κάτω, αγγίζοντας ολοένα και πιο περιορισμένες ομάδες, μέχρι τα έγκατα του κοινωνικού σώματος […] σχηματίζουν […] μια γραμμή δύναμης που διαπερνά τις τοπικές συγκρούσεις και τις συνδέει»,
δ) «δεν υπάρχει εξουσία που να ασκείται χωρίς μια σειρά από βλέψεις και στόχους. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι απορρέει από την εκλογή ή την απόφαση ενός ατομικού υποκειμένου… η λογικότητα της εξουσίας είναι η λογικότητα των τακτικών […] τοπικός κυνισμός της εξουσίας- που καθώς αλυσώνονται αναμεταξύ τους… φτάνουν τελικά να σχηματίσουν τους γενικότερους μηχανισμούς: εκεί η λογική είναι επίσης απόλυτα σαφής, οι επιδιώξεις κατανοητές κι ωστόσο συμβαίνει να μην υπάρχει πια κανείς για να τις συλλάβει και σχεδόν κανείς για να τις διατυπώσει […]»,
ε) «[E]κεί όπου υπάρχει εξουσία υπάρχει αντίσταση κι ότι ωστόσο, ή μάλλον από τούτο το ίδιο το γεγονός, η αντίσταση αυτή δεν βρίσκεται σε θέση εξωτερική προς την εξουσία.» Ο αυστηρά σχεσιακός χαρακτήρας των σχέσεων εξουσίας, «που δεν μπορούν να υπάρξουν παρά μόνο σε συνάρτηση με μια πολλαπλότητα σημείων αντίστασης: μέσα στις σχέσεις εξουσίας, αυτή παίζουν τον ρόλο του αντιπάλου, του στόχου, του στηρίγματος, της εξοχής για μια λαβή. Αυτά τα σημεία αντίστασης είναι παρόντα παντού μέσα στο δίκτυο της εξουσίας. Δεν υπάρχει επομένως, σε σχέση με την εξουσία, ένα τόπος της μεγάλης Άρνησης – ψυχή της εξέγερσης, εστία όλων των ανταρσιών, καθαρός νόμος της επανάστασης[ο τονισμός είναι δικός μας]. Αλλά απλά αντιστάσεις που αποτελούν περιπτώσεις σε επίπεδο του είδους: δυνατές, αναγκαίες, απίθανες, αυθόρμητες, άγριες, μοναχικές, προσχεδιασμένες, χαμερπείς, βίαιες, αδιάλλακτες, πρόθυμες για συνδιαλλαγή, ιδιοτελείς, ή γεμάτες αυταπάρνηση. Εξ ορισμού δεν μπορούν να υπάρχουν παρά μόνο μέσα στο στρατηγικό πεδίο των σχέσεων εξουσίας […]. Οι αντιστάσεις δεν εξαρτώνται από κάποιες ετερογενείς αρχές […] αποτελούν τον άλλο όρο στις σχέσεις εξουσίας, εγγράφονται μέσα τους σαν το απαραίτητο αντίκρυσμα. Επομένως, είναι κι αυτές μοιρασμένες με τρόπο ακανόνιστο: τα σημεία, οι κόμποι, οι εστίες αντίστασης είναι σκορπισμένα με περισσότερη ή λιγότερη πυκνότητα στον χρόνο και στον χώρο […] τις περισσότερες φορές έχουμε να κάνουμε με σημεία αντίστασης κινητά και μεταβατικά, που εισάγουν μέσα σε μία κοινωνία σχέσεις που μετατοπίζονται… και ασφαλώς, εκείνο που κάνει δυνατή μια επανάσταση, είναι ακριβώς η στρατηγική κωδίκωση αυτών των σημείων αντίστασης, περίπου με τον ίδιο τρόπο που το Κράτος στηρίζεται στη θεσμική συνένωση των σχέσεων εξουσίας».
Περισσότερα »Michel Foucault, Βιο-πολιτική και βιο-εξουσία 
