Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Άρθρα | Papers

Ταχύτερα από το φως… Περιπτώσεις παραβίασης φυσικού ορίου ταχύτητας

Γιάννης Μπουμάκης (φυσικός, Dr. rer. nat.) Σε ένα από τα τραγούδια του, ο δημιουργός Θανάσης Παπακωνσταντίνου μας πληροφορεί ότι στον… Περισσότερα »Ταχύτερα από το φως… Περιπτώσεις παραβίασης φυσικού ορίου ταχύτητας

Biological diversity: Protecting the variety of life on Earth

Elsa Tsiumani, Ph. D. , Asterios Tsiumanis, Ph.D.

Nature is vanishing before our eyes. As many as one million plant and animal species are threatened with extinction because of habitat loss, farming, poaching, pollution, invasive species and, increasingly, global warming. Over the past few hundred years, population growth and increased, unsustainable production and consumption patterns have expanded demand for biological resources, which has in turn caused a dramatic loss of biological diversity.

Περισσότερα »Biological diversity: Protecting the variety of life on Earth

The Rising Pressures on Ocean Governance

Asterios Tsioumanis, Ph.D.
International Institute for Sustainable Development, June 2021

//

Our home is called the blue planet for a reason. The ocean covers more than 70% of the Earth’s surface. The marine environment is of vital importance for humanity. The ocean generates half of the oxygen we breathe. It contains 97% of the world’s water. It regulates climate and weather patterns. It provides food and sustains livelihoods for over three billion people. It provides the transport route for 90% of global trade. Scientists estimate more than two million species live in the ocean and we have barely identified 10%. But some of the species we have discovered are proving very useful, including in biomedical research.
Human activities have degraded or destroyed the marine ecosystem, jeopardizing the invaluable services it provides. Climate change, marine pollution, overfishing, destruction of marine and coastal habitats, invasive species, oil and gas extraction—the hazards are extensive. These threats not only rob the ocean of its aesthetic and inspirational value—they directly endanger human survival. There can be no sustainable future without a healthy ocean.

Περισσότερα »The Rising Pressures on Ocean Governance

Εντγκάρ Μορέν, Η ανθρώπινη φύση (το χαμένο παράδειγμα)

Βαγγέλης Περράκης |

Ο Εντγκάρ Μορέν (Edgar Morin) γεννήθηκε στο Παρίσι τις 8 Ιουλίου 1921 και είναι γάλλος κοινωνιολόγος, φιλόσοφος και συγγραφέας ελληνοεβραϊκής καταγωγής (η οικογένειά του μετακόμισε από τη Θεσσαλονίκη στη Μασσαλία αρχικά πριν εγκατασταθεί στο Παρίσι). Τo πραγματικό του ονοματεπώνυμο είναι Edgar Nahoum.

Συνδέθηκε για πρώτη φορά με τις σοσιαλιστικές και τις αναρχικές ιδέες στα πλαίσια της ένταξής του στην ελευθεριακή οργάνωση «Διεθνής Αντιφασιστική Αλληλεγγύη» (SIA) και την αποστολή βοήθειας στις δημοκρατικές δυνάμεις (φιλελεύθεροι, σοσιαλιστές, κομμουνιστές, αναρχικοί) κατά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο.[1]

Κατά τη γερμανική κατοχή εντάσσεται στην αντίσταση και σταδιακά ενστερνίζεται τον μαρξισμό.  Το 1941 γίνεται μέλος του γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Το 1943 ως διοικητής (υπολοχαγός) των αντιστασιακών δυνάμεων υιοθέτησε το ψευδώνυμο Μορέν, το οποίο και χρησιμοποιεί από τότε. Το 1951 θα διαγραφεί από το Κόμμα, ενώ την ίδια χρονιά ξεκίνησε να εργάζεται στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS).

Στη συνέχεια, υπήρξε συνιδρυτής και διευθυντής του Arguments (1954–1962) μαζί με τον Κώστα Αξελό, τον Ρολάν Μπαρτ, την Colette Audry, και πολλούς άλλους. Ένα μαρξιστικό περιοδικό που ανέδειξε αιρετικές για την εποχή οπτικές του μαρξισμού, όπως το έργο του πρώιμου Λούκατς (ο οποίος το είχε αποκηρύξει τότε), του Μαρκούζε, του Καρλ Κορς κ.ά. και το οποίο εστίαζε σε ζητήματα ανθρωπολογίας, κοινωνιολογίας και επιστημολογίας. Ευρύτερος σκοπός του περιοδικού ήταν να εντάξει τον μαρξισμό σε μια νέα θεωρία πιο πολυδιάστατη.

Το 1968 ο Μορέν αντικατέστησε τον Ανρί Λεφέβρ στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ. Υποστήριξε τις φοιτητικές εξεγέρσεις που άρχισαν στη Γαλλία αποκαλώντας τον Μάη «Κομμούνα των φοιτητών» (άρθρο στη Le Monde), ενώ έγραψε αρκετά κείμενα μεταξύ των οποίων και αυτό που δημοσιεύτηκε στον συλλογικό τόμο Μάης ’68: Η Ρωγμή (μαζί με τους Καστοριάδη και Λεφόρ).

Υπήρξε ο πρώτος που χρησιμοποίησε την έννοια της πολυκρίσης, αναδεικνύοντας τη σχέση και σύνδεση της περιβαλλοντικής, οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης και είναι κυρίως γνωστός ως θεωρητικός της πολυπλοκότητας, και η πολυπλοκότητα αποτελεί αντικείμενο και του έργου που παρουσιάζουμε εδώ.

Ο Εντγκάρ Μορέν, στο βιβλίο του «Η ανθρώπινη φύση. Το χαμένο παράδειγμα»* δείχνει ότι οι άνθρωποι λανθασμένα αντιλαμβάνονται τον κόσμο σε τρία στρώματα που επικοινωνούν μεταξύ τους: φυσική- χημεία, ζωή- φύση, άνθρωπος- πολιτισμός (συνήθως ονομάζουμε τα στρώματα αυτά ως ανόργανο, οργανικό και κοινωνικό). Επομένως και η αντιθετική δυάδα, άνθρωπος- ζώο, πολιτισμός- φύση, είναι λανθασμένη καθώς ο άνθρωπος είναι μια βιο-ψυχο-κοινωνική ολότητα.Περισσότερα »Εντγκάρ Μορέν, Η ανθρώπινη φύση (το χαμένο παράδειγμα)

Ουτοπία και ευτοπία στον Louis Mumford

Βαγγέλης Περράκης

O Louis Mumford (Λούις Μάμφορντ) γεννήθηκε στις 19 Οκτωβρίου του 1895 και πέθανε στις 26 Ιανουαρίου του 1990. Ήταν φιλόσοφος, ιστορικός και κοινωνιολόγος. Σπούδασε σε πανεπιστήμια της Νέας Υόρκης αλλά λόγω διαφόρων ααθενιών δεν πήρε κάποιο πτυχίο. Συνεργάστηκε με τα περιοδικά The Dial και The New Yorker και έγραψε περισσότερα από 20 βιβλία. Ασχολήθηκε, μεταξύ άλλων, με την αρχιτεκτονική, τον αστικό σχεδιασμό, την ιστορία των πόλεων και τη φιλοσοφία της τεχνολογίας.

Περισσότερα »Ουτοπία και ευτοπία στον Louis Mumford

Καστοριάδης, Από την οικολογία στην αυτονομία

Βαγγέλης Περράκης

Ο Κορνήλιος Καστοριάδης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη του 1922. Ένα μήνα πριν τη Μικρασιατική Καταστροφή, θα μετακομίσει με την οικογένειά του στην Αθήνα. Ως μαθητής θα ενταχθεί στην ΟΚΝΕ και αργότερα ως φοιτητής της νομικής στο ΚΚΕ. Απομακρύνεται διαφωνώντας με τη σοβινιστική κατεύθυνση του κόμματος και στη συνέχεια προσχωρεί στην τροτσκιστική ομάδα του Άγι Στίνα. Το 1945 θα διαφύγει με το πλοίο Ματαρόα, μαζί με 200 νέες και νέους, στην Ιταλία και στη συνέχεια στην Γαλλία, όπου θα εγκατασταθεί στο Παρίσι. Εκεί αρχικά εντάσσεται στο τροτσκιστικό κόμμα και στη συνέχεια αποχωρεί και δημιουργεί μαζί με τον Κλωντ Λεφόρ το περιοδικό Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα (1948-1965). Μέχρι τις αρχές του ‘70 εργάζεται στον ΟΟΣΑ ως οικονομολόγος και αρθρογραφεί με ψευδώνυμα φοβούμενος την απέλαση. Μετά το 1970 εργάζεται ως ψυχαναλυτής και τη δεκαετία του ‘80 θα διδάξει στην Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών (EHESS) στο Παρίσι. Πεθαίνει στο Παρίσι το 1997.

Το βιβλίο των Καστοριάδη- Κον Μπεντίτ αποτελεί αποτύπωση της εκδήλωσης που έλαβε χώρα στην πόλη Louvain (Leuven) του Βελγίου στις 27 Φεβρουαρίου 1980, με τίτλο «αντιπυρηνικός αγώνας, οικολογία και πολιτική», μπροστά σε ένα κοινό περίπου 800 ατόμων. Στη συζήτηση συμμετείχε και ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ. Κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1981 με τίτλο «Από την οικολογία στην αυτονομία», σε μετάφραση Α. Σταύρου, από τις εκδόσεις Ράππα.

Περισσότερα »Καστοριάδης, Από την οικολογία στην αυτονομία

Paul Mason, Μετακαπιταλισμός

Βαγγέλης Περράκης|

Ο δημοσιογράφος Paul Mason με ειδίκευση στο οικονομικό ρεπορτάζ έγινε ευρέως γνωστός στην Ελλάδα με την κάλυψη της ελληνικής κρίσης για λογαριασμό μεγάλων ειδησεογραφικών πρακτορείων κυρίως της Αγγλίας.

Στο βιβλίο του Μετακαπιταλισμός. Ένας οδηγός για το μέλλον υποστηρίζει ότι η εποχή της ακμής του καπιταλισμού βρίσκεται στο παρελθόν. Όπως άλλωστε ανακοίνωσε και ο ΟΟΣΑ (OECD) «η ανάπτυξη στον ανεπτυγμένο κόσμο θα είναι ‘ασθενική’ για τα επόμενα πενήντα χρόνια. Η ανισότητα θα φτάσει στο 40%. Ακόμα και στις αναπτυσσόμενες χώρες, η ανάπτυξη θα έχει ξεθυμάνει ως το 2060» (βλ. OECD, Policy challenges for the next 50 years, 2014).

Ο Mason βλέπει έτσι δύο πιθανά σενάρια για το μέλλον και αντιτείνει ένα τρίτο.

Περισσότερα »Paul Mason, Μετακαπιταλισμός