Μεταπηδήστε στο περιεχόμενο

Άρθρα | Publications

Καστοριάδης, Από την οικολογία στην αυτονομία

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Το βιβλίο των Καστοριάδη- Κον Μπεντίτ αποτελεί αποτύπωση της εκδήλωσης που έλαβε χώρα στην πόλη Louvain (Leuven) του Βελγίου στις 27 Φεβρουαρίου 1980, με τίτλο «αντιπυρηνικός αγώνας, οικολογία και πολιτική», μπροστά σε ένα κοινό περίπου 800 ατόμων. Στη συζήτηση συμμετείχε και ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ. Κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 1981 με τίτλο «Από την οικολογία στην αυτονομία», σε μετάφραση Α. Σταύρου, από τις εκδόσεις Ράππα.

Από την αρχή ο Καστοριάδης επισημαίνει ότι η «επιστήμη και τεχνική δεν έχουν τίποτα το υπερ-ιστορικό» και ότι «ανήκουν στη συγκεκριμένη κοινωνικο-ιστορική θέσμιση, που είναι ο καπιταλισμός». Και το κεντρικό κοινωνικό φαντασιακό στοιχείο που δεσπόζει αυτής της εποχής, «η κεντρική επιδίωξη της κοινωνικής ζωής είναι η απεριόριστη εξάπλωση του ορθολογικού ελέγχου».

Περισσότερα »Καστοριάδης, Από την οικολογία στην αυτονομία

Paul Mason, Μετακαπιταλισμός

  • από

Βαγγέλης Περράκης|

Ο δημοσιογράφος Paul Mason με ειδίκευση στο οικονομικό ρεπορτάζ έγινε ευρέως γνωστός στην Ελλάδα με την κάλυψη της ελληνικής κρίσης για λογαριασμό μεγάλων ειδησεογραφικών πρακτορείων κυρίως της Αγγλίας.

Στο βιβλίο του Μετακαπιταλισμός. Ένας οδηγός για το μέλλον υποστηρίζει ότι η εποχή της ακμής του καπιταλισμού βρίσκεται στο παρελθόν. Όπως άλλωστε ανακοίνωσε και ο ΟΟΣΑ (OECD) «η ανάπτυξη στον ανεπτυγμένο κόσμο θα είναι ‘ασθενική’ για τα επόμενα πενήντα χρόνια. Η ανισότητα θα φτάσει στο 40%. Ακόμα και στις αναπτυσσόμενες χώρες, η ανάπτυξη θα έχει ξεθυμάνει ως το 2060» (βλ. OECD, Policy challenges for the next 50 years, 2014).

Ο Mason βλέπει έτσι δύο πιθανά σενάρια για το μέλλον και αντιτείνει ένα τρίτο.

Περισσότερα »Paul Mason, Μετακαπιταλισμός

David Harvey, Nεοφιλελευθερισμός

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Τι είναι ο νεοφιλελευθερισμός;

«[Η] νεοφιλελεύθερη θεωρία, σε γενικές γραμμές ισχυρίζεται ότι η ανθρώπινη ευημερία μπορεί να εξασφαλιστεί αποτελεσματικότερα από ένα σύστημα στο οποίο οι επιχειρηματικές ελευθερίες και ικανότητες δεν θα υπόκεινται σε έλεγχο και έτσι, μέσα σε ένα ειδικό πλαίσιο πολύ ισχυρών ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων που υποστηρίζεται από τους θεσμούς της ελεύθερης αγοράς και του ελεύθερου εμπορίου, θα αποδίδουν τα μέγιστα. Αυτό το θεσμικό πλαίσιο θεωρείται ανώτερο από οιοδήποτε άλλο».

Περισσότερα »David Harvey, Nεοφιλελευθερισμός

Colin Crouch, Μεταδημοκρατία

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Μεταδημοκρατία

Ο Κράουτς θεωρεί ότι σήμερα η μεταδημοκρατία αποτελεί κατά μια έννοια το επόμενο στάδιο, τη συνέχεια της φιλελεύθερης δημοκρατίας.

Στη φιλελεύθερη δημοκρατία, «η κύρια έκφραση μαζικής συμμετοχής» είναι οι εκλογές, αφήνοντας «ένα μεγάλο πεδίο δράσης στα οργανωμένα συμφέροντα (λόμπι), κυρίως των επιχειρήσεων, και προτείνει μια πολιτειακή δομή που περιορίζει τις παρεμβάσεις στην καπιταλιστική οικονομία».

Περισσότερα »Colin Crouch, Μεταδημοκρατία

M. Hardt- A. Negri, Αυτοκρατορία

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Το βιβλίο των Michael Hardt και Antonio Negri «Αυτοκρατορία» κυκλοφόρησε στα ελληνικά το 2002, σε μετάφραση του Νεκτάριου Καλαϊτζή, από τις εκδόσεις Scripta. Αποτελεί τo δεύτερο βιβλίο που έγραψαν μαζί μετά την «Εργασία του Διόνυσου». Ακολούθησε το Πλήθος, το Commonwealth, το Να ξαναπάρουμε τη σκυτάλη και το Assembly.

Βασική υπόθεση του βιβλίου είναι ότι «η κυριαρχία έχει λάβει μια νέα μορφή, συντιθέμενη από μία σειρά εθνικών και υπερεθνικών οργανισμών τους οποίους, διέπει μία και η αυτή εξουσιαστική λογική». Αυτή η νέα «παγκόσμια μορφή κυριαρχίας» ονομάζεται Αυτοκρατορία.

Περισσότερα »M. Hardt- A. Negri, Αυτοκρατορία

Michel Foucault, Βιο-πολιτική και βιο-εξουσία

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Σε αντίθεση με τους περισσότερους στοχαστές, ο Φουκώ αναλύει τους μηχανισμούς της εξουσίας πέρα από το σύστημα Άρχων-Νόμος, αφήνοντας πίσω το πρόσωπο του Ηγεμόνα.

Πιο συγκεκριμένα για τον Φουκώ, η εξουσία:

α) «ασκείται από αμέτρητα σημεία σ’ ένα παιχνίδι άνισων και κινητών σχέσεων»,

Περισσότερα »Michel Foucault, Βιο-πολιτική και βιο-εξουσία

Ursula le Guin, Λογοτεχνία και καπιταλισμός

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Η Ούρσουλα Λε Γκoυίν (1929- 2018) ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ποιήτρια και μεταφράστρια. Στο μακρύ της βίο έγραψε περισσότερα από 90 βιβλία και κέρδισε δεκάδες βραβεία. Έγινε γνωστή στο παγκόσμιο αναγνωστικό κοινό κυρίως μέσα από «Το έπος της γεωθάλασσας» (5 τόμοι), καθώς επίσης κι από το βιβλίο «Ο αναρχικός των δύο κόσμων». Στα ελληνικά έχουν κυκλοφορήσει περισσότερα από 20 βιβλία της. 

Η Λε Γκουίν (περισσότερο γνωστή ως Λε Γκεν στο ελληνικό κοινό) μέσα από την επιστημονική φαντασία κατάφερε με πολύ όμορφο τρόπο να προσεγγίσει κοινωνικά, πολιτικά και έμφυλα ζητήματα. Θεωρείται μεταξύ άλλων από τις κορυφαίες εκπροσώπους της φεμινιστικής επιστημονικής φαντασίας.

Περισσότερα »Ursula le Guin, Λογοτεχνία και καπιταλισμός

Nietzsche, Η γέννηση της τραγωδίας μέσα από το πνεύμα της μουσικής

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Το 1872 ο Νίτσε εκδίδει το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Η γέννηση της τραγωδίας μέσα από το πνεύμα της μουσικής», αν και για τον ίδιο θα ήταν λιγότερο αμφίβολος ο τίτλος «Ελληνισμός και πεσιμισμός», καθώς το βιβλίο αυτό δίδαξε «τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες τελείωσαν με τον πεσιμισμό, τον υπερπήδησαν» (Νίτσε, 2010).

Το ουσιώδες στοιχείο του θέματος του βιβλίου είναι το πρόβλημα του κακού. Όπως σημειώνει ο Heber- Suffrin στην παρουσίαση του βιβλίου (Νίτσε, 2008a), εδώ ο Νίτσε με μια κίνηση αγκαλιάζει ολόκληρη τη φιλοσοφία: «είναι καλό ή κακό το Είναι, το να είσαι; Η ευτυχία που μπορούμε να περιμένουμε από το Είναι, μέσα στο Είναι, η ευτυχία των όντων, αξίζει το τίμημά της, να πληρώνεται με δυστυχία; Τέλος πως μπορούμε να ζούμε μέσα στο Είναι;».

Περισσότερα »Nietzsche, Η γέννηση της τραγωδίας μέσα από το πνεύμα της μουσικής

Hegel, Αισθητική. Από την ποίηση της αναπαράστασης στην πρόζα της νόησης

  • από

Βαγγέλης Περράκης

Η τέχνη, η θρησκεία και η φιλοσοφία είναι, για τον Hegel1, οι τρεις στιγμές του Απόλυτου Πνεύματος, τρεις ουσιώδεις τρόποι παρουσίασης του ίδιου πράγματος.

Η τέχνη για πρώτη φορά στην ιστορία της φιλοσοφίας λαμβάνει μια τόσο υψηλή θέση,2 ως γνώση του απόλυτου πνεύματος. Υπό την άμεση μορφή της διαίσθησης ή του συναισθήματος, η τέχνη καταφέρνει και επιτυγχάνει την απόλυτη αλήθεια καθ’ εαυτήν και δι’ εαυτή. Όντας «μια μορφή αισθησιακής σύλληψης»,3 η τέχνη «αίρει τη τυχαιότητα και την εξαπάτηση δείχνοντας ότι αποτελούν απατηλές φαινομενικότητες και αποδίδει σε αυτές την πραγματικότητα που προσιδιάζει στο πνεύμα». Αίρει, δηλαδή, «το χάσμα μεταξύ αισθητού και υπεραισθητού κατά τρόπο ώστε η άπειρη ελευθερία της σκέψης να συμφιλιωθεί με την πεπερασμένη πραγματικότητα».4

Περισσότερα »Hegel, Αισθητική. Από την ποίηση της αναπαράστασης στην πρόζα της νόησης

Agamben, Κατάσταση εξαίρεσης

  • από

Βαγγέλης Περράκης

«Αντί να αντιστοιχεί σε κάποιο θεσμικό κενό, η κατάσταση εξαίρεσης παρουσιάζεται ως κάτι που δημιουργεί στο σύστημα ένα επίπλαστο κενό, με σκοπό τη διαφύλαξη της ύπαρξης του κανόνα και της δυνατότητάς του να εφαρμόζεται σε κανονικές καταστάσεις. Το κενό δεν εμπεριέχεται στο νόμο, αντίθετα αφορά τη σχέση του με την πραγματικότητα, τη δυνατότητά του να εφαρμόζεται. Είναι λες και το δίκαιο έχει μεταξύ του κανόνα και της εφαρμογής του ένα σημαντικό ρήγμα, που σε ακραία περίπτωση μπορεί να καλυφθεί μόνο μέσω της κατάστασης εξαίρεσης, σχηματίζοντας δηλαδή μία ζώνη στην οποία η εφαρμογή αναστέλλεται, αλλά ο νόμος ως τέτοιος παραμένει σε ισχύ».

Περισσότερα »Agamben, Κατάσταση εξαίρεσης